Giữ mình

Xưa kia lệ trường quy rắc rối và hà khắc: một nét phẩy bỏ sót, một chữ tên húy lỡ phạm phải một vết mực làm tì ố quyển thi, một lời bình luận trái với tư tưởng Tống nho, hoặc một ý kiến mạnh dạn cũng đủ làm cho kẻ ứng thí nếu không bị đánh hỏng thì cũng bị khép tội. Tinh hoa chỉ còn một lối duy nhất để tiết ra với lối văn chương phù phiếm.
Tống nho dạy người ta phải thúc nhãn quả quá, nghĩa là phải bó mình cho ít lỗi, cho nên hầu hết hạng quân tử ở trong cái phạm vi của Tống nho: không đánh bạc, kiêng uống rượu, đừng mang tiếng xấu. Cớ sao vẫn còn nhiều “bậc chính nhân” khép mình vì sợ “để tiếng”, giấu điều xấu mình làm vì không ai thấy, chứ không sợ cái xấu!?
Người muốn học, muốn hiểu khi không biết nói không biết. Những điều ông Pasteur, ông Einstein chưa dám nói, thì nay “giả học” đăng ký bản quyền tôi biết! Còn chờ gì mà không khắc bia, xây tượng để đền ơn họ!?
Chen “Tôi” giữ “Ta” viên chữ, đức, trí?