Chuyện về yến

Yến sống trung thành, chết thủy chung. Một đôi yến khi đã sống cùng nhau là trọn đời trọn kiếp. Khi đã xây tổ ở đâu là vĩnh viễn không dời đi nữa. Tập tính đó đã giết hại yến!?
Người ta vẫn thầm ngưỡng mộ và tự hỏi: Trong hàng ngàn chim yến bay rợp biển kia mà vì sao các cặp đôi không bao giờ nhầm lẫn? Hàng vạn tổ yến ken đặc trên vách đá đó mà yến luôn về đúng nhà của mình, không bao giờ chiếm tổ khác?
Nếu không may gặp một thợ hái tổ không chuyên hay thiếu kinh nghiệm, không chừa lại một phần tổ, hoặc lấy đúng chiếc tổ của yến sắp sinh. Chim mẹ trở về trong tình trạng mất tổ, không chịu nỗi đau đớn vì cơn chuyển dạ, chọn cách gieo mình vào vách núi, nơi  mà nó đã xây mái ấm để quyên sinh. Chim yến trống thấy thế bay lượn điên cuồng, kêu gào thảm thiết rồi lao thẳng vào đúng chỗ vợ mà tự sát. Các vệt máu khô buồn in lại trên vách đá lạnh lẽo thường là vệt cặp đôi bên nhau, thậm chí là chồng lên nhau. Nếu không tự chết, chim yến trống sẽ sống cô độc suốt quãng đời còn lại.
Xưa, kẻ cùng đinh mạt vận mới phải ra nơi heo hút, leo trèo nguy hiểm tìm hái tổ yến để mong đổi đời, khi có chút vốn, họ bỏ nghề và ăn năn sám hối, không muốn con cái tiếp tục cái việc quá mạo hiểm. Đó là lý do không có nghề lấy tổ yến gia truyền. 
Nay, lòng tham con người vô cùng vô tận…
Tạo Hóa không ban phát cho ai tất cả. Loài chim hiền hòa xinh đẹp và thủy chung đó lại có đôi chân cực ngắn và mềm yếu. Yến dường như không thể đậu trên mặt đất mà treo thân trên vách cheo leo lúc đêm về, thời gian còn lại gần như bay suốt, liên tục từ 12 - 15 giờ mỗi ngày. Săn mồi và ăn trong khi đang bay, ngủ trong lúc bay, thậm chí là làm chuyện vợ chồng trên không luôn.
Bù lại, Mẹ thiên nhiên dạy yến cách sinh tồn, mách bảo yến sống trên cao, làm tổ nơi vách núi thẳng đứng, hẻo lánh và trơn trượt hòng tránh loài ăn thịt hiểm ác như rắn hay cú vọ. Có điều, ngay cả thiên nhiên cũng không biết được có “loài” ăn … tạp còn tàn ác hơn thú dữ. “Loài” có thể chinh phục bất cứ núi cao vực sâu hiểm trở nào, hầu nhét cho đầy lòng tham tanh tưởi! “Loài” đã làm những cuộc tàn sát đẫm máu mang tên “Yến Sào”!
Yến chống chọi để tồn tại! Tạo Hóa không đành lòng diệt vong một biểu tượng của tình yêu: tình mẫu tử. Trong thiên nhiên hoang dã, chắc yến là loài duy nhất được mệnh danh “rút ruột cho con” nhờ đặc tính làm tổ bằng nước dãi. Cả chim mẹ và chim cha cùng nhau xây tổ: Nước dãi kết dính cây cỏ và chính những chiếc lông rứt ra đau đớn thành chiếc tổ kỳ diệu. “Loài” người ranh mãnh khi lấy tổ yến đã cố tình chừa một ít. Yến hồn nhiên xây lại. Dãi không đủ cho mùa sinh nên thổ huyết ra xây. Tước lông đến xơ đôi cánh, trơ da thịt, trân mình chịu đựng cơn gió biển rít buốt đến xương tủy!
Cho đến chết rồi, yến vẫn không thể hiểu được tại sao mình là “Hồng Yến”.
Khóc cho Yến:
Yến mà chi, tiệc đờm dãi của loài chim cho “bổ”!
Yến mà gì,  mất tổ đi hoang trong cõi Ta Bà hay dạo nhạc chiều muộn?
Yến mà yên tội “bị” diệt tổ hóa điên…Vàng yến!